Tufts-ын их сургуулийн шүдний салбарын багш судлаачид vape буюу электрон тамхи хэрэглэх нь шүд цоорох өвчин үүсэхэд нөлөөлөх эсэхийг судалжээ.

Төмрийн бэлдмэлийг зажилж уухад буйл болон шүдний өнгөртэй хэсэгт түр зуурын өнгөний өөрчлөлт өгч болох бөгөөд энэ нь шүдийг угаах үед арилдаг. Учир нь төмрийн сульфид нь төмрийн бэлдмэлийн химийн уусдаггүй хэлбэр бөгөөд буйлны хүзүүний шингэн болон өнгөр дэх бактерийн устөрөгчийн сульфидтэй харилцан үйлчилж (ион хэлбэрээр) төмрийн толбо үүсгэдэг байна .

   Тийм ээ, сөргөө өвчинтэй хүмүүсийн амтлах мэдрэхүйд өөрчлөлт илэрдэг. Гашуун, исгэлэн амт зарим хүмүүст төмөр шиг амтлагддаг. 2017 онд хийгдсэн судалгаагаар ходоод улаан хоолойн сөргөө өвчинтэй хүмүүсийн дийлэнх хувьд чихэрлэг, давсархаг, гашуун амт үнэрийг өмнөхөөсөө муу мэдэрдэг болсон гэсэн үр дүн гарсан байна. 

 Ногоон цайнд хүний биеийн дархлааны системийг сайжруулах олон төрлийн бодис агуулагддаг. Ногоон цайны хуурай жингийн 30 орчим хувийг полифенолууд (катехин) эзлэх бөгөөд эдгээр нь маш ашиг тустай нэгдэл юм. Ногоон цайнд эпикатехин галлат (ЭКГ), эпикатехин, эпигаллокатехин, эпигаллокатехин галлат дөрвөн төрлийн полифенолууд (катехин) агуулагддаг. Мөн ногоон цайнд полифенолуудаас гадна каротинойд, токоферол, аскорбины хүчил (витамин С), хром, манган, селен, фтор, цайр гэх мэт эрдэсүүд зарим фитохимийн нэгдлүүд агуулагддаг.

“Би үргэлж хоолны калори-ийн талаар боддог. Би өөх тос, нүүр ус их агуулсан хүнсний бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн идсэний дараа зүгээр шүү гэж бодогдуулах хүнсийг хэрэглэдэг.” - Anonymous; B-eat

“Би үргэлж хоолны калори-ийн талаар боддог. Би өөх тос, нүүр ус их агуулсан хүнсний бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн идсэний дараа зүгээр шүү гэж бодогдуулах хүнсийг хэрэглэдэг.” - Anonymous; B-eat

Шvд, яс сайн байх нь бие дэх кальциас шууд хамаардаг гэдгийг орой бvр зурагтаар явах реклам сурталчилгааны ачаар бараг хvн бvр мэдэх болжээ. Гэвч рекламны улмаас сvv уучихаар л өдрийн нормоо авч биеийн кальци хэвийн хэмжээндээ болчихно гэж боддог маань эндvvрэл бололтой.

“Хоолоо зажилж ид” энэ үгийг хүүхэд байхдаа та олон удаа сонсож байсан байх. Тэгвэл хоолыг зажилж идэх нь дархлааны эсийг дэмжин халдвараас сэргийлдэг бөгөөд хоолыг зажилж идсэнээр амны хөндийн TH 17 эсийн ялгаруултыг нэмэгдүүлдэг болох нь судалгаагаар тогтоогджээ. TH 17 эсийн нэг хэсэг нь хортой өвчин үүсгэгч эсрэг төрөгчийг ашиглан эрүүл мэндэд тустай "friendly bacteria" –нөхөрсөг бактери болгон бие махбодид дасан зохицуулдаг.

Дэлхийн Эрүүл Мэндийн Байгууллагын тодорхойлсоноор Пробиотик бичил биетнүүд гэдэг нь бие организмд тодорхой тоо хэмжээгээр байдаг бөгөөд орчин тойрныхоо эмэг төрүүлэгч бичил биетүүдийг дарангуйлж бие организмд эерэг нөлөө үзүүлдэг бүлэг микроорганизмуудыг хэлдэг байна. Эдгээр биетүүд ходоод гэдэсний замд байралдаг бөгөөд хүний биед эмгэг үүсгэдэггүй бөгөөд мөн хоруу чанаргүй.

Австралийн Дэкин Их Сургуулийн судлаачид кофейн нь газтай ундаа хэрэглэх дур хүслийг өдөөж өгдөг тухай саяхны судалгааныхаа үр дүнгийн талаар мэдээлэл өглөө. Судлаачид хүнсний зүйлд кофейний агууламжийг хянах хатуу хяналт хэрэгтэй байгааг дурдаад энэхүү кофейноос шалтгаалсан газтай ундааны хэт их хэрэглээ нь таргалалт болон эрүүл мэндийн бусад асуудал тухайлбал шүдний цоорол зэрэг нийгмийн халдварт өвчнүүд үүсгэж байгааг санууллаа.

Саяхан Zimmer болон бусад судлаачид туршилтын амьтаны шүдэн дээр шинэ төрлийн судалгааны аргачлал ашиглан алкоголь агуулаагүй ундаа жүүснүүд нь шүдний паалан болон тугалмайн элэгдэлд хэрхэн нөлөөлдөг талаар судалгаа хийж 2015 оны 6-р сард хэвлүүлсэн байна.

Journal of Public Health Dentistry сэтгүүлд саяхан хэвлэгдсэн нэгэн судалгааны баримтаас харвал хийжүүлсэн ундаа болон жимсний жүүс нь шүдэнд элэгдэл үүсгэдэг хамгийн гол эрсдэлт хүчин зүйл болох нь нотлогдсон байна.

Цай уух болон шүдний өвчлөлийн талаарх хамаарлын талаар янз бүрийн ойлголт байдаг. Тэгвэл саяхан хийгдсэн судалгаагаар уламжлалт аргаар гарган авсан хямд үнэтэй цайнууд нь шүдийг бат бэх болгоход илүү тус нэмэртэй байгаа нь тогтоогдсон байна.

Хүний ам нь сая сая нян бактери агуулсан хүний биеийн хамгийн бохир хэсгүүдийн нэг юм. Тамхи нь Porphyromonas gingivalis бактерийн амьдрах таатай орчныг бүрдлүүлэхээс гадна амны хөндийд бохирдуулсанаараа хүний дархлалын системийг бууруулах магадлалтай. Louisville их сургуулийн судлаач шүдний эмч Дэвид А. Скотт-ын баталж байгаагаар тамхи нь хүний биед нянгийн колончлолыг үүсгэдэг байна.

Данийн Шүдний Холбоо (Danish Dental Association) фитнесийн зориулалттай 40 ундаанд агуулагдах чихрийн агууламжийг судлаж үзээд спортын ундаа зэрэг энергийн эх үүсвэр болдог ундаануудаас иргэдийг болгоомжилохыг анхаарууллаа.

Шүдний мэргэжилтнүүд болон олон нийтийн дунд бага насны хүүхдэд жүүс, нүүрс төрөгчөөр баяжуулсан газтай ундаа зэрэг хүчиллэг төрлийн ундаа уулгах нь шүдний цоорол үүсгэдэг гэсэн уламжлалт ойлголт байдаг. Гэтэл саяхан АНУ-ын Балтиморын Мэрилэндийн Их Сургуулийн судлаачдын судалгаагаар байгалийн гаралтай 100% жимсний шүүс нь балчир хүүхдүүдийн эрт үеийн шүдний цооролтой хамааралгүй болох нь тогтоогджээ.

Чихэр, печень, ундаа, жүүс зэрэг нүүрс ус агуулсан хоол хүнс нь шүд цоорох өвчин үүсгэдэг болохыг судалгаагаар тогтоосон. Ялангуяа эдгээр амттанг ойрхон давтамжтайгаар удаан хугацааны турш хэрэглэвэл шүд цоорох өвчин үүсгэх шалтгаан болж өгнө. Учир нь таны хүүхдийн амны хөндийд байгаа цоорол үүсгэгч нян бактериуд эдгээр нүүрс усны төрлийн бүтээгдхүүнүүдээр хооллож хүчиллэг бүтээгдэхүүн ялгаруулах бөгөөд эдгээр хүчил нь хүүхдийн шүдний гадаргууг түлж гэмтээн шүдний эрдсийг алдагдуулсанаар шүдний гадаргууд цоорол үүсдэг.

Үдэш унтахдаа шүдний эрүүл мэнддээ анхаардаг хэн бүхэн шүдээ угааж, шүд хоорондын завсар хоорондохоо шүдний утсаар цэвэрлэж бас зарим нэг нь нэмэлтээр ам зайлагч уусмалаар амаа зайлдаг. Тэгвэл эдгээр зүйлс дээр нэмэлтээр хэрэглэж болох нэг баяртай мэдээ дуулгахад унтахдаа вино уух нь шүдний эрүүл мэндэд тустай байж болох тухай нэгэн судалгааны материал нийтлэгдсэн байна.

Саяхан хийгдсэн нэгэн судалгаагаар ислэгийн агууламж өндөр, бүдүүн ширхэгтэй үр тариан гаралтай хоол хүнсний хэрэглээ халдварт бус өвчний эрсдэлээс сэргийлэх асуудалд хэрхэн нөлөөлж байгааг тогтоосон байна. Энэхүү судалгааг Отаго Их Сургуулийн судлаачид гүйцэтгэсэн бөгөөд бүдүүн ширхэгтэй борог хоол хүнс болон ислэгийн агууламжтай хоол хүнсний хэрэглээний талаар нэлээд сайн нотолгоо болохуйц баримтуудыг гаргаж иржээ. Үүний үр дүнд ислэгийн агууламж өндөр ширхэглэг борог хоол хүнс нь амны хөндийн эрүүл мэндэд ашиг тустай болохыг судлаачид зөвлөж байна.

Шүдний цоорол зогсоох үйлчилгээтэй буюу кариостатик хоол хүнсэнд шүдний эрдсийн алдагдалд нөлөөлдөггүй шүд цоорлын процессийг дэмждэггүй хоол хүнс хамаарна. Зарим нэг хоол хүнс нь кариостатик шинж чанар агуулдаг нь шүдний цоорлоос урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд томоохон хэмжээний хувь нэмэр оруулдаг.