Tufts-ын их сургуулийн шүдний салбарын багш судлаачид vape буюу электрон тамхи хэрэглэх нь шүд цоорох өвчин үүсэхэд нөлөөлөх эсэхийг судалжээ.

Бүрдүүлсэн материалыг PDF файл delgertsetseg@mnums.edu.mn цахим хаягаар болгож илгээнэ үү. Илгээсэн материал шаардлага хангасан тохиолдолд элсэгчээр бүртгэж авах ба хариуг мэйлээр мэдэгдэнэ. Хэрэв таньд цахим хаягаар эргэн хариу мэдээлэл очоогүй бол бүртгэл хийгдэхгүй болохыг анхаарна уу.

Los Angeles, CA: Америкийн нэгдсэн улсын хэмжээнд өнөөгийн байдлаар Sleep apnea буюу нойрон дунд амьсгал тасалдах гэх энэ өвчинөөр өвчилсөн гэсэн оноштой 18 сая насанд хүрсэн иргэд байдаг бөгөөд уг өвчин нь нойрон дунд хурхирах болон хурхиралтын явцад амьсгал тасалдаж бөглөрөлт үүсэх эрсдэлтэй тул амь насанд онц ноцтой аюултай өвчинд тооцогддог. Тэгвэл энэ өвчин өнөөдөр хүүхдүүдийн дунд 1-4% хүртэл тархаад байгааг хэн ч мэдэхгүй ярихгүй байна.

Sleep apnea нь зүрхний өвчнүүд болон сэтгэцийн олдмол эмгэгт өртөх эрсдэлийг нэмэгдүүлэх төдийгүй бусад өвчнүүдийн суурь шалтгаан болж өгдөг. Энэ өвчин нь бусад архаг өвчнүүдийн адил эхэндээ ямар нэг мэдэгдэх шинж тэмдэггүйгээр аажим хүндрэх бөгөөд өвчтөнүүд энэ өвчний талаар мэдэх үед хэдий нь хүнд үе шатандаа шилжсэн байдаг. Хэрэв таныг унтахдаа хэт их хурхирч байна гэж хэн нэгэн хэлэх юм бол өөрийн үзүүлдэг ерөнхий мэргэжлийн эмч болон шүдний эмчдээ энэ талаараа хэлвэл танд нойрны шинжилгээ хийж үзэж шалтгааныг тодруулж өгч болно.

Та бүхэн мэдээж хурууны хээ, алганы хээ, солонгон бүрхэвчийг компьютерээр уншуулах, дуу хоолой ба нүүр таних программ зэргийг хувь хүнийг ялган таних зорилгоор олон салбарт ашигладгийг мэдэх байх.

АШУҮИС-ийн НАСС-ийн “Шүдний эмчийн туслах” ангийн элсэлтийн бүртгэлийг 2022 оны 09 дугаар сарын 15-ны өдрөөс 2022 оны 09 дугаар сарын 23-ны өдрийн хооронд явуулах бөгөөд Хөдөө орон нутгаас элсэх хүсэлт гаргагчид oyungerel.du@mnums.edu.mn цахим хаягаар бүрдүүлэх материалыг илгээж бүртгүүлнэ. Улаанбаатар хотоос элсэгчид АШУҮИС, НАСС-ийн 4 давхарт 409 тоот өрөөнд Д.Оюунгэрэл ажилтанд материалаа бүрдүүлэн хүлээлгэн өгнө. Элсэгчдийн тоо хязгаартай бөгөөд сонгон шалгаруулалтаар элсүүлж авна.

ЭМЯ-ы санаачилгаар Монгол улсын 330 сумыг шүдний эмчилгээний кабинеттэй болгох төслийг хэрэгжүүлж байна

Монгол улсын 21 аймаг 330 сумаас шүдний эмчийн туслах бэлтгэх сургалтыг эхлүүлээд байна

АШУҮИС, Нүүр Ам Судлалын Сургуулиас санаачилан ЭМЯ, Нүүр Ам Судлалын Мэргэжлийн салбар зөвлөлтэй хамтран хэрэгжүүлж буй үндэсний хөтөлбөр

АШУҮИС-н Нүүр Ам Судлалын Сургууль тодорхойгүй шалтгааны улмаас элсэлтээ авахгүй зогсоод байсан Шүдний эмчийн туслахын сургалтыг дахин эхлүүлж шинэчилсэн хөтөлбөрийн дагуу 6 сарын хугацаанд сургалт явуулж өнөөдөр тус элсэлтийн анхны (4 дэх удаагийн) төгсөлтөө хийж төгсөгчдөд мэргэжлийн үнэмлэхийг гардуулан өглөө. Туслахын сургалтанд тулгамдаад байсан асуудал одоо бүрэн шийдэгдсэн бөгөөд АШУҮИС-н НАСС Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яамнаас тус сургалтыг явуулах гэрчилгээг албан ёсоор авч, туслахын ажлын байрны тодорхойлолтыг ЭМЯ-аар батлуулж Нүүр ам судлалын салбарын албан ёсны хүний нөөцийг жагсаалтанд оруулж батлуулаад байна.

 Сойзны толгойн хэмжээ нь сойзны чанарт хамгийн их нөлөөлдөг. Сойзны толгой янз бүрийн хэмжээтэй байдаг ч хамгийн тохиромжтой нь 2.5 см өндөр (Дээд 2 үүдэн шүдний өргөнтэй тэнцүү), 1.2 см өргөнтэй байдаг. Ийнхүү сойзны толгой жижиг байх тусмаа араа шүд зэрэгт илүү сайн хүрдэг. Харин эсрэгээрээ том толгойтой сойз нь амны ар талын араа шүд зэрэгт хүрэлцдэггүйн улмаас сайн угааж чаддаггүй байна.

АШУҮИС-ийн НАСС-ийн “Шүдний эмчийн туслах” ангийн элсэлтийн бүртгэлийг 2022 оны 02 дугаар сарын 15-ны өдрөөс 2022 оны 02 дугаар сарын 22-ны өдрийн хооронд явуулах бөгөөд Хөдөө орон нутгаас элсэх хүсэлт гаргагчид oyungerel.du@mnums.edu.mn цахим хаягаар бүрдүүлэх материалыг илгээж бүртгүүлнэ. Улаанбаатар хотоос элсэгчид АШУҮИС, НАСС-ийн 4 давхарт 409 тоот өрөөнд Д.Оюунгэрэл ажилтанд материалаа бүрдүүлэн хүлээлгэн өгнө. Элсэгчдийн тоо хязгаартай бөгөөд сонгон шалгаруулалтаар элсүүлж авна.

Төмрийн бэлдмэлийг зажилж уухад буйл болон шүдний өнгөртэй хэсэгт түр зуурын өнгөний өөрчлөлт өгч болох бөгөөд энэ нь шүдийг угаах үед арилдаг. Учир нь төмрийн сульфид нь төмрийн бэлдмэлийн химийн уусдаггүй хэлбэр бөгөөд буйлны хүзүүний шингэн болон өнгөр дэх бактерийн устөрөгчийн сульфидтэй харилцан үйлчилж (ион хэлбэрээр) төмрийн толбо үүсгэдэг байна .

   Тийм ээ, сөргөө өвчинтэй хүмүүсийн амтлах мэдрэхүйд өөрчлөлт илэрдэг. Гашуун, исгэлэн амт зарим хүмүүст төмөр шиг амтлагддаг. 2017 онд хийгдсэн судалгаагаар ходоод улаан хоолойн сөргөө өвчинтэй хүмүүсийн дийлэнх хувьд чихэрлэг, давсархаг, гашуун амт үнэрийг өмнөхөөсөө муу мэдэрдэг болсон гэсэн үр дүн гарсан байна. 

    Амны хөндийг тосоор зайлах нь Энэтхэг болон Өмнөд Азийн орнуудад олон зууны турш хэрэглэж ирсэн эртний уламжлалт ардын эмчилгээ юм. Амны хөндийг тосоор зайлах нь шүдийг цайруулж, түүнийг цоорлоос урьдчилан сэргийлж шүдний эрүүл мэндэд сайн нөлөө үзүүлдэг гэж тэмдэглэгдэн үлдсэн нь орчин үед хэд хэдэн судалгаагаар батлагдаад байгаа юм. 

 Ногоон цайнд хүний биеийн дархлааны системийг сайжруулах олон төрлийн бодис агуулагддаг. Ногоон цайны хуурай жингийн 30 орчим хувийг полифенолууд (катехин) эзлэх бөгөөд эдгээр нь маш ашиг тустай нэгдэл юм. Ногоон цайнд эпикатехин галлат (ЭКГ), эпикатехин, эпигаллокатехин, эпигаллокатехин галлат дөрвөн төрлийн полифенолууд (катехин) агуулагддаг. Мөн ногоон цайнд полифенолуудаас гадна каротинойд, токоферол, аскорбины хүчил (витамин С), хром, манган, селен, фтор, цайр гэх мэт эрдэсүүд зарим фитохимийн нэгдлүүд агуулагддаг.

Шүдний ОО-ны шошгыг сайтар шалгах хэрэгтэй. Бүх төрөл нь хүн болгонд тохирно гэсэн үг биш. Жишээ нь: зарим төрөл нь бага насны хүүхдүүдэд тохиромжгүй байдаг.  Шошгон дээр найрлагуудыг бүгдийг бичсэн байдаг бөгөөд тухайн хүн шүдний ОО-гоо сонгохдоо өөрт харшлах зүйл байгаа эсэхийг нягталж харна гэсэн үг. Буйлны үрэвсэл байнга тохиолддог хүмүүс  SLS /sodium lauryl sulfate/ агуулсан бүтээгдэхүүнээс зайлсхийх нь зүйтэй.

“Би үргэлж хоолны калори-ийн талаар боддог. Би өөх тос, нүүр ус их агуулсан хүнсний бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн идсэний дараа зүгээр шүү гэж бодогдуулах хүнсийг хэрэглэдэг.” - Anonymous; B-eat

“Би үргэлж хоолны калори-ийн талаар боддог. Би өөх тос, нүүр ус их агуулсан хүнсний бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн идсэний дараа зүгээр шүү гэж бодогдуулах хүнсийг хэрэглэдэг.” - Anonymous; B-eat

Өнөөдөр АШУҮИС, Нүүр ам судлалын сургууль, ЭМЯ, Нүүр ам судлалын мэргэжлийн салбар зөвлөлийн төлөөллийг УИХ-ын Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хорооны дарга Г.Дамдинням хүлээн авч уулзлаа. Уг уулзалтанд АШУҮИС, Нүүр ам судлалын сургуулийн захирал АУ доктор Б.Батбаяр, тэнхмийн эрхлэгч АУ доктор Ч.Гантөмөр ЭМЯ НАС-ын Ерөнхий мэргэжилтэн Б.Энхбаатар, Мэргэжлийн зөвлөлийн гишүүн И.Басхүү эмч оролцлоо.